Het leefstijldashboard; Fundament voor implementatie leefstijlgeneeskunde in het UMCG
Mevrouw Jansen heeft een afspraak in het UMCG. Thuis heeft zij weer de vragenlijst over haar leefstijl ingevuld via het patiëntenportaal. De vorige keer is zij bij de diëtist geweest en scoorde zij rood op het domein voeding. Ook was haar natriumuitscheiding te hoog. Ze at dus te veel zout en dit werkt bloeddruk verhogend. De diëtist heeft samen met mevrouw gekeken waar kleine verbeteringen mogelijk zijn in haar voedingspatroon. Ze kreeg veel tips mee over het gebruiken van kruiden bij het koken en welke producten veel zout bevatten en die zij dus beter kan vermijden. Deze keer heeft mevrouw een afspraak bij haar arts. Tijdens het consult draait de arts zijn beeldscherm naar haar toe. Het voedingsdomein kleurt oranje. Dat gaat dus de goede richting op! Daarnaast is in het overzicht van de leefstijlgerelateerde metingen te zien dat haar natriumuitscheiding is gedaald. Voor mevrouw Jansen is het fijn om de resultaten van deze kleine aanpassingen terug te kunnen zien. Het helpt haar te begrijpen wat voor verschil zij zelf door haar voeding kan maken op haar gezondheid.
Door meten tot weten en verbeteren
In het UMCG is een leefstijldashboard ontwikkeld naar een idee van nefrologen dr. Paul van der Boog (LUMC) en Prof. Dr. Gerjan Navis (UMCG). Door het leefstijldashboard krijgen zorgverleners inzicht in leefstijldomeinen van de patiënt en diens leefstijlgerelateerde medische metingen. Deze gegevens vormen de basis voor een kwaliteitssysteem voor leefstijl. Noaber was bij de ontwikkeling van het dashboard betrokken.
Kwaliteitssystemen gaan uit van het principe ‘meten is weten is verbeteren’. In de zorg zijn deze systemen heel normaal, bijvoorbeeld ten behoeve van patiëntveiligheid, maar ze werden nog niet toegepast voor leefstijl.
Paul van der Boog en Gerjan Navis vonden dit een gemis, “Want we meten van alles en leefstijlgerelateerde gegevens zijn er genoeg!” Deze gegevens komen nu terecht in het leefstijldashboard, waarvan een patiënt- en populatieniveau is gemaakt. Door datagedreven te werken krijgen zowel zorgverleners als patiënten feedback over eigen handelen, inzicht in probleemgebieden en kan de invloed van (nieuwe) interventies worden vervolgd.
Het leefstijldashboard
Onder leiding van Jip van den Berg is de ontwikkeling van het leefstijldashboard in 2018 gestart. Eerst voor de afdeling niertransplantatie. Daarna is het doorontwikkeld voor gebruik UMCG-breed.
In de cirkel van Healthy Planet (zie een voorbeeld op de site van Johns Hopkins Hospital) wordt de patiënt op negen domeinen in kaart gebracht waarna een domein rood, geel of groen kleurt. De domeinen zijn: verslavende middelen, mentaal welzijn, sociaal netwerk, kwaliteit van leven, slaap, kwetsbaarheid, aandachtspunten, voeding en beweging. Deze informatie kan men combineren met de leefstijlgerelateerde klinimetrie zoals bloeddruk, cholesterol, gewicht, ondervoedingsscores etc. Zodoende wordt patiënt gerapporteerde informatie naast objectieve metingen gelegd, wat eveneens een feedback loop creëert.
Verbreding
In 2021 is het UMCG gestart met de implementatie van het Groningen Leefstijl Interventie Model (GLIM) op vier afdelingen. Het leefstijldashboard is daar centraal gesteld voor registratie van leefstijlfactoren in het elektronisch patiënten dossier (EPD). In een periode van drie jaar is met werkgroepen van zorgverleners uit diverse specialismen, domein deskundigen en technische ondersteuning van de afdelingen business intelligence en informatiemanagement gewerkt aan breed draagvlak voor het leefstijldashboard.
Het patiënten populatieniveau dashboard is ook gebouwd binnen Epic, het EPD-systeem van het UMCG. De bestaande Epic-applicatie Healthy Planet is daarvoor omgebouwd op basis van de uitkomsten van de werkgroepen. De informatie van een populatie dashboard helpt om te zien waar zorg hiaten (‘caregaps’) zijn. Bepaalde streefwaarden kunnen worden gemonirord en van processtappen voorzien. Bij de niertransplantatie heeft men nu bijvoorbeeld zicht op het aantal patiënten met een te hoge bloeddruk, of zij medicatie hebben, maar ook het % dat te veel zout eet. Eventuele probleemgebieden kunnen daardoo meer aandacht krijgen in de zorg.
Breed omarmd
In het UMCG is het leefstijldashboard breed omarmd. In 2019 heeft het de zorginnovatieprijs van het ziekenhuis gewonnen. (zie de video vanaf 2:36 PS: de overige winnaars zijn uiteraard ook interessant) Bovendien vormt het de digitale ondersteuning van de leefstijlzorg en is het onderdeel van het GLIM project (Groningen Leefstijl Interventie Model). Op 6 januari jongstleden kwam het leefstijldashboard beschikbaar voor het gehele ziekenhuis (excl. Kindergeneeskunde). Een grote en belangrijke stap voor de integratie van leefstijl in de zorg.